Regulacje wprowadzone ustawą z dnia 1 stycznia 2016 r. Prawo Restrukturyzacyjne stwarzają nowe możliwości wyjścia przedsiębiorstwa z trudnej sytuacji, w tym także z wykorzystaniem środków publicznych. W przypadku uczestnictwa podmiotów publicznych w transakcji restrukturyzacji konieczny jest test prywatnego inwestora lub test prywatnego wierzyciela. Obowiązek ich przeprowadzenia wynika z konieczności analizy czy dane wsparcie ze środków publicznych odbywa się na warunkach rynkowych i czy nie stanowi niedozwolonej pomocy publicznej.
Test prywatnego wierzyciela przeprowadza się, jeżeli w postępowaniu restrukturyzacyjnym danego przedsiębiorstwa dopuszcza się finansowanie dłużnika ze środków publicznych w jakiejkolwiek formie.
Test określa czy wierzyciel publiczny zachowuje się jak prywatny działający w normalnych warunkach rynkowych. Czynności te są niezbędne do przeprowadzenia oceny czy podczas udzielenia wsparcia nie doszło do niedozwolonej pomocy publicznej.
Kiedy warto wykonać test wierzyciela? Analizy w tym zakresie pozwalają udzielić odpowiedzi na pytanie, czy w przypadku finansowania podmiotów gospodarczych w formie dłużnej, podmiot publiczny zachował się jak wierzyciel prywatny. Zgodnie z art. 140 ust. 3 ustawy prawo restrukturyzacyjne, test prywatnego wierzyciela musi zawierać następujące elementy.
Zakres informacji powinien umożliwiać dokonanie oceny czy państwo jako wierzyciel publiczny zachowuje się w danym przypadku jak prywatny, tj. działający w normalnych warunkach rynkowych. Pozyskane dane powinny umożliwiać dokonanie oceny zarówno na etapie planowanego postępowania restrukturyzacyjnego, jak i w trakcie oraz w ramach wykonywania układu.
Dane powinna zawierać w szczególności – określenie wysokości objętych układem zobowiązań dłużnika wobec poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych, treść propozycji układowych wobec poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych.
Informacja ta powinna zawierać dane będące podstawą oceny działań wierzyciela publicznego planowanych w postępowaniu restrukturyzacyjnym, jak i w trakcie oraz w ramach wykonywania układu umożliwiające stwierdzenie, czy wierzyciel publiczny zachowuje się w danym przypadku jak prywatny, tj. działający w normalnych warunkach rynkowych.
Zgromadzone dane powinny umożliwić udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy prywatny zaakceptowałby przewidziane w propozycjach układowych warunki spłaty zobowiązań, tj. informacje dotyczące wartości majątku dłużnika ze wskazaniem obciążeń, szacunkowe dane dotyczące wysokość kosztów postępowania upadłościowego, wskazanie kategorii, w której byliby zaspokajani poszczególni wierzyciele publicznoprawni w postępowaniu upadłościowym.
Artykuł 140 ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego reguluje istotną kwestię oceny, czy wierzytelności wierzyciela publicznoprawnego będą zaspokojone w większym stopniu w wyniku zawarcia i wykonania układu, czy też w postępowaniu upadłościowym. Przepis ten nakłada na sąd i uczestników postępowania obowiązek dokładnego zbadania, która z tych dwóch alternatyw przyniesie wierzycielowi lepsze rezultaty w kontekście spłaty należności.
Zasadniczym celem testu prywatnego wierzyciela jest określenie czy zaproponowane warunki są racjonalne oraz, czy prywatny wierzyciel zaakceptowałby zaproponowane warunki układowe, co do spłaty zobowiązania.
Oznacza to, że test powinien zawierać informacje o wysokości zobowiązań publicznoprawnych objętych układem wobec pojedynczych wierzycieli, a także treści propozycji układowych wobec każdej z ich grup. Przewidywany stopień zaspokojenia wierzycieli powinien opierać się na:
Jeżeli z przeprowadzonego testu prywatnego wierzyciela wynika, że podmiot publiczny zachowuje się analogicznie jak podmiot prywatny (pozytywny wynik testu) to oznacza to, że dana pomoc nie stanowi pomocy publicznej, o której mowa w art. 107 Traktatu.
Test prywatnego wierzyciela ocenia, czy podmiot publiczny, udzielając finansowania (np. pożyczki), działa na warunkach rynkowych, jak zrobiłby to prywatny wierzyciel. Chodzi o sprawdzenie, czy transakcja ma sens z perspektywy rynkowej.
Test prywatnego inwestora dotyczy sytuacji, gdy podmiot publiczny angażuje się w inwestycję. Sprawdza się, czy działałby tak samo, jak prywatny inwestor, czyli czy inwestycja przyniesie zysk na poziomie rynkowym.
Test może być wykorzystany jako elementu planu restrukturyzacyjnego, jeżeli jest wiarygodny. Test uznaje się wiarygodny, jeżeli przeprowadzony został zgodnie z następującymi etapami badawczymi oraz zawiera odpowiednio dobrane narzędzia badawcze:
Określenie kosztów postępowania w przypadku ogłoszenia przez sąd upadłości w przypadku, gdyby nie doszło do przyjęcia propozycji układowych (Edyta Piątek, Magdalena Konat-Staniek, Pomoc publiczna w ramach postępowania restrukturyzacyjnego – test prywatnego wierzyciela na przykładzie spółki z o.o w restrukturyzacji, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 5/2017 (89), cz. 1, s. 247–256).
Skorzystaj z naszej wiedzy i porozmawiaj z doświadczonym specjalistą.
Zapytaj o wycenę przedsiębiorstwa
Prawo restrukturyzacyjne z 2016 r. daje przedsiębiorstwom nowe możliwości wyjścia z trudnej sytuacji, umożliwiając korzystanie ze środków publicznych, ale pod warunkiem przeprowadzenia testu prywatnego wierzyciela lub inwestora.
Test prywatnego wierzyciela służy ocenie, czy wsparcie publiczne odbywa się na rynkowych zasadach i nie stanowi niedozwolonej pomocy publicznej. Test jest wymagany, gdy przedsiębiorstwo korzysta z publicznego finansowania. Analizuje, czy wierzyciel publiczny zachowuje się jak prywatny w normalnych warunkach rynkowych. Pozwala to określić, czy pomoc publiczna jest zgodna z prawem oraz, czy bardziej opłacalna jest restrukturyzacja, czy postępowanie upadłościowe.
