Środki trwałe to składniki majątku przedsiębiorstwa, od których w dużej mierze może zależeć jego wartość. W związku z tym istotna jest ich prawidłowa wycena, która powinna być wiarygodna i rzetelna. Na czym polega? W jaki sposób dokonuje się wyceny środków trwałych? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Wycena środków trwałych to proces określania ich wartości, co jest konieczne między innymi ze względu wprowadzania ich do bilansu przedsiębiorstwa, czy przeprowadzania amortyzacji. Istotne jest zatem to, że wycena środka trwałego może polegać zarówno na określeniu jego wartości rynkowej, jak i księgowej. Samej wyceny można dokonać stosując różne metody, a ich wybór powinien uwzględniać nie tylko rodzaj środka trwałego, ale również dostępne informacje, czy cel przeprowadzania wyceny. Tak samo, jak wycena przedsiębiorstwa również wycena należących do niego środków trwałych powinna zostać przeprowadzona przez specjalistów, co wpływa na jej wiarygodność oraz rzetelność.
Środki trwałe to składniki majątku przedsiębiorstwa, które zgodnie z definicją zawartą w ustawie stanowią:
rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki, z wyłączeniem aktywów posiadanych przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywów finansowych oraz tych nieruchomości i wartości niematerialnych i prawnych, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści oraz lokat w przypadku zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji.
W praktyce wyróżnia się 4 podstawowe rodzaje środków trwałych, co uwzględnia spełniane przez nie funkcje. Są to:
Klasyfikacja środków Trwałych, czyli uporządkowany zestaw składników majątku trwałego pozwala wyróżnić natomiast 10 podstawowych grup środków trwałych, co wygląda następująco:
Wycena i ewidencja środków trwałych odbywa się na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości. Zgodnie z jej treścią wartość księgowa środka trwałego, np. środków technicznych powinna zostać ustalona na dzień bilansowy według ceny nabycia, kosztów wytworzenia bądź jako aktualizacja wyceny środków trwałych. W związku z tym wyróżnić należy następujące metody wyceny środków trwałych:
Wycena bilansowa środków trwałych dokonywana metodą kosztową musi uwzględniać nie tylko koszt, ale również sposób nabycia danego składnika majątku. W praktyce może ono nastąpić bowiem nie tylko w drodze kupna (wycena na podstawie faktury zakupu), ale również jako nabycie częściowo odpłatne (cenę nabycia należy powiększyć o wartość przychodu), czy poprzez otrzymanie darowizny bądź spadku (wycena na podstawie ceny rynkowej w dniu nabycia). W przypadku kupna do wartości należy doliczyć również pozostałe koszty nabycia. Jakie koszty zwiększają wartość początkową środka trwałego? Otóż, może to być między innymi cło, czy koszt wysyłki. Nie uwzględnia się natomiast różnic kursowych, co jest istotne jeżeli przeprowadzana jest wycena środka trwałego zakupionego w walucie obcej. Poza tym wycenie podlegać może także środek trwały wytworzony własnoręcznie. W tym przypadku uwzględnić należy koszty jego wytworzenia.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości w sytuacji, gdy nabycie aktywów następuje w drodze spadku, darowizny bądź nieodpłatnie, a także wtedy, gdy środek trwały wprowadzany jest z majątku prywatnego lub wytworzony jest we własnym zakresie i jednocześnie niemożliwe jest ustalenie kosztów dopuszczalne jest przeprowadzenie jego wyceny na podstawie wartości rynkowej. Jak ją określić? Informacji na ten temat szuka wiele osób, czego potwierdzeniem może być popularność hasła: cena rynkowa – jak ustalić. Należy zatem wiedzieć, że przeszacowanie środków trwałych dokonywana jest z uwzględnieniem cen rynkowych środków stosowanych dla obrotu składnikami majątku tego samego rodzaju. Do porównania stosuje się natomiast ceny z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.
Porozmawiaj o teście wierzyciela z doświadczonym ekspertem.
Skorzystaj z naszej wiedzy i porozmawiaj z doświadczonym specjalistą.
Zapytaj o wycenę przedsiębiorstwaNa wartość środka trwałego wpływa niewątpliwie jego stan techniczny. W związku z tym warto mieć świadomość, że zużycie środka trwałego obniża jego wartość, co jest istotne zarówno w przypadku kwoty uwzględnionej w bilansie firmy, jak i wartości rzeczywistej. Jak ocenić wpływ stanu technicznego na wartość? Otóż, zastosowanie w tym przypadku znajdują nie tylko przepisy związane z amortyzacją środków trwałych, ale również umiejętność oceny faktycznego zużycia i użyteczności składników majątku. W związku z tym konieczna może być wycena środka trwałego przez rzeczoznawcę.
Wycena środków trwałych nie polega na przeprowadzeniu spisu majątku, ale odbywa się na podstawie przygotowanego wcześniej zestawienia. Wykaz środków trwałych powinien zawierać szczegółowe dane na temat danego składnika majątku, czyli m.in. datę jego nabycia, rozpoczęcia użytkowania, wartość początkową, czy stosowaną stawkę amortyzacyjną. Zgodnie z zasadami określona w skutek aktualizacji wartość księgowa środków trwałych nie powinna przewyższać jego wartości godziwej. Różnicę należy przenieść zatem na kapitał z aktualizacji wyceny, który pomniejsza się o wartość zbywanych bądź likwidowanych środków trwałych.
Podsumowując należy stwierdzić, że wartość księgowa, a wartość rynkowa środka trwałego to sumy, które ustalane są w różny sposób. Powinny one odpowiadać oczywiście rzeczywistości, a kwota wpisana do bilansu nie może przewyższać wartości godziwej danego składnika majątku.
